Voordat je op gesprek gaat, bereid je het gesprek goed voor.

Enkele dagen van te voren:

Je zoekt nog een keer de website van de werkgever op, en probeert goed te snappen hoe dat bedrijf in elkaar zit, welke producten ze maken of verkopen, of welke diensten ze verlenen.  Je gaat nog een keer naar de vacaturetekst van de baan waar je voor komt. Als je zaken niet snapt of iets zou willen weten wat je niet kunt vinden, dan schrijf je dat op. Dan kun je die vraag in het gesprek stellen. Doorgaans weet je nu wel door wie je wordt ontvangen en ook deze persoon zoek je nog op Facebook, LinkedIn, en mogelijk nog andere social media-websites. In deze fase stel je overigens uitsluitend vragen over de organisatie en de baan, collega’s en je eventuele baas. Je vindt – bij het opzoeken van die persoon – nu zeker aanknopingspunten bij die werkgever en/of die persoon met jouw eigen achtergrond en ervaring. Als je de kans krijgt ga je het dus ook hebben over de producten en/of  diensten. Het is vooral een kwestie van aanvoelen, wanneer je wat moet vragen. Je hebt bijvoorbeeld in dezelfde plaats gewoond of op dezelfde (soort) school gezeten. Of een soortgelijke hobby. Soms is het maar beter om de persoon maar niets te vragen over de interviewer, in andere gevallen voel je aan dat je dat wel kunt doen. Daar is geen vaste regel voor. Wat je bij de één makkelijk kunt vragen, kun je bij een ander maar liever over zwijgen. Absoluut geen vragen stellen over salaris, arbeidsvoorwaarden of waar je  t.z.t. je auto kunt parkeren en al het andere dat te maken heeft met later, als ze je willen hebben. Vragen hierover die je te vroeg stelt maken de kans op die baan meteen kleiner. Ook kijk je eerst nog even je eigen brief en cv na en vraagt je af wat de interviewer zou kunnen gaan vragen en probeert meteen het antwoord te bedenken. Zodat je straks duidelijk en gedecideerd overkomt. Veel interviewers willen weten, vaak alleen van de laatste banen, waarom je er weg bent gegaan. Antwoorden die het altijd goed doen zijn bijvoorbeeld: “Ik was er uitgekeken, wilde hogerop en dat kon daar niet, omdat er geen vacatures waren (of zijn).” Zelfs als je ergens onvrijwillig bent vertrokken en je hebt toen de kans gekregen om je dienstverband te beëindigen door zelf je ontslag te nemen, kun je dit antwoord geven.  Ook bij het gesprek geldt namelijk de regel dat je nooit mag liegen, maar wel zaken mag weglaten. Alleen als er nadrukkelijk gevraagd wordt of je ergens ongevraagd ontslag hebt gekregen en dat is zo, kun je er niet omheen en moet je het melden. Vragen over je gezondheid, ziekte en zwangerschap mogen niet gesteld worden. En een beetje professionele interviewer zal dat ook niet doen. Als het toch gevraagd wordt moet je het liefst een algemeen antwoord geven. Zoiets als: Ik ben gezond en ben niet vaak ziek, zeker niet vaker dan anderen. Daar kun je desnoods later nog alle kanten mee uit, wat je precies bedoelde.

De dag zelf.

Je zorgt natuurlijk dat je op tijd bent. Je verkent van tevoren de route en waar je kunt parkeren, als je met de auto komt, of de tijden van het openbaar vervoer en eventuele loopafstanden en -tijden, als je met openbaar vervoer komt. Liever een half uur te vroeg dan twee minuten te laat.

Kleding: liever overdressed dan underdressed. Het hangt er natuurlijk vanaf voor wat voor baan je komt. Als je voor magazijnmedewerker komt is het teveel van het goede als je dan in pak en met stropdas of in een mantelpakje verschijnt. Maar een pas afgestudeerde hbo-er of wo-er gaat in principe wel ‘op net’ dus met inbegrip van stropdas. Ook al is het de laatste keer dat je een stropdas aandoet. Je zorgt er voor, wat het ook voor baan is, dat alles wat je aan hebt, heel is en schoon. Ook je schoenen bijvoorbeeld. Naar de kapper bent geweest en je nagels zijn schoongemaakt. En als je maar even twijfelt, dan maak je onherroepelijk de keus voor een slag netter dan wellicht strikt nodig is.  Je mag hier gewoon niets aan het toeval overlaten. Motto: je krijgt maar één keer de kans voor een eerste indruk.

Piercings en tattoos. Als je in een omgeving gaat werken waar piercings, tattoos en hanenkammen heel normaal zijn, zoals bijvoorbeeld in een tattooshop, dan is het een goed idee om jezelf ook zo uit te dossen. Als je dat niet zou doen, zou je immers meteen uit de toon vallen en om die reden ook meteen worden afgewezen. In alle overige banen waar dat niet gebruikelijk is, of als je niet weet of dat daar kan, is het beter om maar niet zulke versieringen te gebruiken, in elk geval niet zichtbaar tijdens het gesprek. Wat je onder je kleren hebt gedaan, gaat uiteraard niemand wat aan.

Het gesprek zelf.

Laat de gastheer of -vrouw maar het initiatief nemen. Die gaat je zeker vragen stellen. Daarop heb je je dus voorbereid. Als er gaten zitten in je cv en daar worden vragen over gesteld, dan kun je maar het beste daarop eerlijk antwoorden. Maar als je ergens weg moest en je nam zelf ontslag, dan kun je ook zeggen: ik ben zelf vertrokken toen ik er echt genoeg van had, omdat ik had verwacht dat ik weer snel aan de bak zou komen, maar dat viel dus tegen. Hiermee zit je dus dicht tegen de waarheid aan. Al is het niet de volle waarheid. Aan het eind van het gesprek krijg je altijd nog de kans om ook zelf nog vragen te stellen. Dat heb je ook voorbereid, dus die stel je dan. Enkele vragen en niet teveel. Je merkt vanzelf bij een volgende vraag of je gesprekspartner geïrriteerd raakt. Als je dat merkt dan stop je met vragen. Zoals ook al aan het begin van deze pagina stond: geen vragen stellen over je arbeidsvoorwaarden. Als de ander vraagt wat voor salaris je wilt hebben, dan kun je het beste ook daarop niet meteen een concreet antwoord geven. Je kunt eventueel de tegenvraag stellen in welke salarisreeks (een schaal, of tussen zoveel en zoveel) de functie ingeschaald is. Tenzij hij met een absurd laag bedrag komt, is het antwoord: dan zullen we het vast wel eens kunnen worden, als we zover zijn gekomen. Met een duidelijk te laag bedrag kun je maar beter meteen voorstellen het gesprek te beëindigen, omdat je voor dat bedrag niet wilt komen. Dan trekt hij zijn keutel in, en kun je verder of hij doet dat niet en vertrek je, na beleefd afscheid te hebben genomen. Anders zit je je eigen tijd en zijn tijd te verdoen.

Voor het laatst bijgewerkt op 2 december 2018. Wordt vervolgd.